چهارقل . [ چ َ / چ ِ ق ُ ] (اِ مرکب ) (مرکب از چهار+ قل ) «قل » امر حاضر مفرد از مصدر «قول » عربی است ، به معنی بگو. چون این کلمه در آغاز چهار سوره از سوره های قرآن کریم آمده است و این سوره ها چون با کلمه ٔ «قل » آغاز می شود آن چهار را «چهارقل » اصطلاح کرده اند و آن سوره ها عبارتند از: سوره ٔ اخلاص که با «قل هواﷲ احد…» شروع میشود و سوره ٔ فلق که با «قل اعوذ برب الفلق …» آغاز میشود. و سوره ٔ الناس که با «قل اعوذبرب الناس » ابتدا می شود و سوره ٔ کافرون که با «قل یا ایها الکافرون …» آغاز شود. رجوع به چارقل شود.
۱- اخلاص (قل هوالله): سوره ایست مکی که در آن از توحید پروردگار و یگانگی او سخن میگوید و در چهار آیه کوتاه چنان توصیفی از یگانگی خداوند کرده است که نیازی به اضافه ندارد.در فضیلت خوآندن این سوره آورده اند که رسول اکرم فرمود :هرکه این سوره را تلاوت نماید گویی که یک سوم قرآن را تلاوت نموده است. نیز در خبر آمده است که رسول خدا بر جنازه “سعد بن معاذ” نمازگزارد ، در آن هنگام هفتاد هزار ملک – که جبراییل نیز در میان انها بود – بر جنازه او نمازگزاردند، رسول اکرم از جبراییل از علت حضور ملائک پرسید و او درپاسخ گفت: این میت کسی است که “قل هوالله” را در حال نشستن، ایستادن، سوارشدن، و پیاده روی و رفت وآمد قرائت مینمود
۲- فلق: این سوره نیزمکی است ( یعنی درشهر مکه بر پیامبر خدا نازل شده است)، محتوای این سوره تعلیماتی است که خداوند به رسول اکرم به صورت خاص وبه سایر مسلمانان به صورت عام،در زمینه پناه بردن به ذات پاک او از شر همه اشرار می دهد.پیامبر اکرم در فضیلت تلاوت این سوره فرموده است: ” ایاتی بر من نازل شده است که همانند آنها نازل نشده وآن دو سوره فلق وناس است.” همچنین از امام بار منقول است که هرکه در نماز” وتر”- نمازی یک رکعتی است که درنافله شب بجا می اورند- فلق و ناس و اخلاص را بخواند به او گفته می شود: ای بنده خدا! بشارت باد بر تو، که خداوند نماز وتر ترا قبول کرد.
۳- ناس : در این سوره مکی نیز خداوند به پیامبرش به عنوان یک سرمشق و پیشوا و رهبردستور می دهد که از شر همه وسوسه گران به خدا پناه برد. نقل است که در ایام بیماری پیامبر اکرم جبرائیل نزد سر پیامبر نشست و میکائیل نزد پای او،جبرئیل سوره “فلق” را تلاوت کرد و پیغمبر را با آن در پناه خدا قرار داد و میکائیل سوره “ناس” را.
۴- کافرون : انچه از این سوره مکی به دست می آید آن است که مسلمین نباید در هیچ شرایطی در اساس دین و اسلام با دشمنان سازش کنند. از پیامبر اکرم نقل شده است که هرکه این سوره را تلاوت کند گوئی ربع قرآن را خوانده است.
